فیزیوتراپی کودکان فلج مغزی

درمان فلج مغزی کودکان و بزرگسالان با فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی

 

فلج مغزی اصطلاحی عمومی برای توصیف گروهی از اختلالات است که بر حرکت طبیعی و وضعیت بدنی تاثیر می‌گذارند. فلج مغزی ناشی از آسیب دیدگی مغز به دلایلی از قبیل عفونت، سکته مغزی، صدمه ناشی از نرسیدن اکسیژن مغز (قبل از تولد، در هنگام تولد و بعد از آن تا دوسالگی)، می باشد. این آسیب دیدگی مغز پیشرونده نیست، به عبارت دیگر پس از آسیب دیدگی اولیه وخیم‌تر نمی‌شود. با این حال، فعالیت‌های روزمره‌ای که در طول کودکی فرد با آسیب دیدگی تحت تاثیر قرار می‌گیرند، در طول زندگی فرد وخامت پیدا می‌کنند.خطرات مغزی همواره به دنبال افراد است هنگامی که جریان خون ورودی به مغز مختل شود باعث سکته مغزی می شود که با آگاهی از علائم سکته مغزی و علائم فلج مغزی می توان تا حدی اختلالات مغز را کنترل کرد.

فیزیوتراپی در مدیریت بیماری فلج مغزی نقشی مهمی را ایفا می‌کند، که اغلب از بدو تولد شروع می‌شود. در کلینیک اسدی، با تشخیص بیماری، کودک معاینه شده و رشد او ثبت می‌گردد. به عنوان بخشی از برنامه درمانی، به کودک نحوه کنترل حرکات سر، نحوه نشستن، غلت خوردن و راه رفتن آموزش داده می شود، همچنین به بیمار به منظور جلوگیری از الگوهای حرکتی غیرنرمال آموزش داده می شود.

فهرست مطالب [پنهان سازی]

• 1 علائم
• 2 علت
• 3 تشخیص
• 4 درمان با فیزیوتراپی
  • 4.1 تمرینات ورزشی مخصوص کودکان

علائم

اصلی‌ترین علائم فلج مغزی مشکل کنترل حرکت و وضعیت بدن و مشکلات تعادلی است. گاهی اوقات، نقاط دیگری از مغز نیز آسیب می‌بینند که منجر به مشکلات بینایی، شنوایی و یادگیری می‌شود.

فلج مغزی در بدو تولد تشخیص داده می‌شود و فیزیوتراپی در مدیریت بیماری در سال‌های پس از تولد نقش  مهمی را ایفا می‌کند.

علت

نوزادان نارس بیشتر در معرض فلج مغزی قرار دارند. علت فلج مغزی در اوایل نوزادی به شرح زیر می باشد:

• سطوح اکسیژن پایین
• یرقان شدید
• عفونت‌های مغزی از قبیل التهاب مغز،مننژیت و تبخال
• خونریزی مغزی
• آسیب دیدگی های سر (ناشی از تصادف، زمین خوردگی و...)
• عفونت‌های که مادر به هنگام بارداری به آن مبتلا می شود از قبیل سرخچه

تشخیص

فلج مغزی با بررسی کامل سابقه پزشکی (از جمله سابقه پزشکی پیش از تولد) و معاینه بیمار تشخیص داده می شود. معاینه شامل بررسی عصبی کامل بیمار است. آزمایشات تشخیصی دیگر به شرح زیر هستند:

• آزمایشات بینایی و شنوایی
• تست هوش
• نوار مغز ( گرفتن نوار مغزی به منظور تشخیص حمله مغزی)
• ام ار ای و سی تی اسکن از سر
• آزمایشات خون

درمان با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی در پشتیبانی از کودکان و بزرگسالان در برابر فلج مغزی و فلج بل نقش مهمی ایفا می‌کند. هدف اصلی کمک به کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی، به منظور تحرک و مستقل بودن تا حد امکان است.

متخصصان کلینیک اسدی در زمینه درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های عصبی تخصص دارند. فیزیوتراپی فلج مغزی بر این مساله تمرکز دارد که کدام عضلات یا بخش‌های بدن تحت تاثیر قرار گرفته‌اند و آسیب دیدگی ها چگونه بر عملکرد و سبک زندگی فرد اثر گذاشته‌اند، تا با توجه به این جنبه ها بتوانند بهترین راهکارها را برای بیمار توصیه کنند، تا وی بتواند فعالیت های روزمره خود را بطور مستقل انجام دهد.

با اهمیت ترین مزیت درمان فلج مغزی کودکان با فیزیوتراپی ، درمان بیماری های مشکل سازی است که در آینده به وجود می آید، این بیماری ها از قرار زیر هستند:

• آتروفی (تحلیل رفتن عضلات)
• کاهش دامنه حرکتی مفصل
• انقباض عضلانی
• احساس درد در عضلات و مفاصل

پزشکان متخصص ما در این کلینیک تمرکز خود را به کاهش عوارض پیش بینی نشده و بدست آوردن نتایج بهینه معطوف می کنند.

روش درمان فلج مغزی با فیزیوتراپی بستگی به نیازهای بیمار دارد. روش درمان دستی یا کایروپراکتیک فیزیوتراپی  به صورت استفاده از تجهیزات برای با آزموزی و فعالیت بیشتر عضلات خاص می باشد، این روش در وضعیت‌های مختلف از قبیل نشسته و ایستاده قابل اجرا است.

حرکات ورزشی نیز برای استحکام عضلات خاص انجام می‌شوند. این حرکات ورزشی می‌توانند بخشی از یک برنامه ورزشی خانگی باشند که باید به صورت منظم انجام شود.

توانبخشی با استفاده از تجهیزات مخصوص و حرکات ورزشی به منظور بهبود وضعیت بدن در حالت های مختلف صورت می‌گیرد که اثری مثبت بر عملکرد کل بدن دارند. برای مثال، بهبود استحکام ستون مهره‌ها اغلب باعث می‌شود که افراد ثبات بیشتری داشته باشند و کنترل بیشتری روی حرکات بدن و اندام‌های خود داشته باشند.

علاوه بر روش دستی فیزیوتراپی در درمان فلج مغزی، در این کلینیک متخصصین گاهی از تحریک الکتریکی عصب از راه پوست در طول درمان مورد استفاده می کنند. در این روش درمانی، الکترودها روی بدن قرار داده می‌شود تا از تحریک الکتریکی برای عضلات مورد نظر به ویژه عضلاتی که مغز به سختی می تواند عمل انقباض آنها را انجام دهد، استفاده شود.

تمرینات ورزشی مخصوص کودکان

با توجه به اینکه فلج مغزی کودک، شدید یا خفیف است، برنامه ی حرکات ورزشی و کششی‌ که فیزیوتراپیست توصیه می‌کند، متفاوت است. هر فرد مبتلا به فلج مغزی علائم متفاوتی دارد و از اینرو برنامه درمانی مخصوص او نیز متفاوت است. فیزیوتراپیست ها از روش های ویژه برای بهبود خشکی و سفتی عضلات (از مشخصه های فلج مغزی در کودکان و بزرگسالان) استفاده می کنند.

برنامه ورزشی مخصوص افراد مبتلا به فلج مغزی شامل حرکات کششی و استقامتی می‌شود. شدت حرکات ورزشی به تدریج کاهش پیدا می‌کند. از آنجایی که فلج مغزی یک بیماری دائمی است، حرکات ورزشی و کششی باید هر روز و بطور مستمر انجام شوند تا بهبودی حاصل شود. در طول هفته 5 الی 20 ساعت باید صرف استحکام عضلات شود. برخی از نمونه‌های ساده ورزش‌ها و بازی‌های مقدماتی برای کودکان مبتلا به فلج مغزی در ادامه ارائه شده است.

تمرین1:

به سمت جلو بدوید و از روی مانع  بپرید و به مکعب دست بزنید. مسیر رفته را با برگردید و بار دیگر روی از روی مانع بپرید و به مکعب  دست بزنید.

تمرین2:

از مخروط  اول شروع کنید و ما بین مخروط‌های دیگر بدوید تا به توپی که در انتهای مسیر است، برسید. توپ را به سمت دروازه شوت کنید. کودک دیگری می‌تواند دروازه بان باشد و مانع از ورود توپ به دروازه شود. دروازه بان سپس توپ را سر جای اول خود قرار می‌دهد و این فرآیند تکرار می شود.

تمرین3:

کودک می‌نشیند و پشت خود را به سمت یک توپ و دیوار تکیه می‌دهد. توپ حرکت را هدایت می‌کند. کودک باید از وضعیت نشسته ( زانوی 90 درجه) به وضعیت ایستاده ( زانوی صاف) و دوباره به وضعیت نشسته حرکت کند. کودک باید این حرکت ورزشی را 10 مرتبه تکرار کند. به طور کلی، کودک این حرکت را باید در سه نوبت 10 مرتبه‌ای تکرار کند.

تمرین 4:

 

کودک کار خود را از پادری شروع آغاز می کند و به سرعت به سمت  پادری شماره‌های 1 می دود و به پادری شروع باز می گردد، سپس همین فرآیند رفت و برگشت بین پادری شروع  و پادری 2 و 3 نیز تکرار می شود.

از آنجایی که بیماری فلج مغزی روی سیستم حرکتی بیمار تاثیر می گذارد، لذا شیوه های درمانی که بتواند به بهبود حرکت بیماران کمک کند بسیار حائز اهمیت می باشد. فیزیوتراپیست ها با استفاده از این روش ها به درمان فلج مغزی در کودکان و بزرگسالان می پردازند.